Hielspoor en fasciitis plantaris

Ter hoogte van de voetzool loopt een dik peesblad namelijk de fascia plantaris. Deze fascia verbindt het hielbeen met de bal van de voet en zorgt voor stabiliteit en het buigen van de tenen. Fasciitis plantaris is een ontsteking van dit peesblad onder de voetzool. Dit is 80% van wat wij noemen hielspoor.

Een aangroeisel (doornvormige verkalking) onder het hielbeen ter hoogte van de aanhechting van het peesblad is een hielspoor. Onderzoek heeft aangetoond dat bij ongeveer 75% van de volwassen bevolking een dergelijk aangroeisel wordt aangetroffen. Dit hoeft echter niet noodzakelijkerwijs te leiden tot het ontstaan van pijn. Hevige, aanhoudende pijn onder de hiel wordt veelal aangeduid met het begrip ‘hielspoor’.

Klachten

Pijn ter hoogte van de onderkant van de hiel is het belangrijkste symptoom. ’s Morgens en na lang zitten is de pijn het ergst. In de loop van de dag neemt de pijn af maar op het einde van de dag kan er sprake zijn van een doffe pijn aan de binnenkant van de hiel (dit neemt wel weer af bij rust). In het midden van de voetzool doet het pijn indien u erop drukt. Er kunnen ook ontstekingsverschijnselen aanwezig zijn. Zo kan de hiel rood en gezwollen zijn.

Hoe wordt hielspoor veroorzaakt?

Het belangrijkste dat je nu moet weten is waardoor hielspoor precies veroorzaakt wordt. Pas als je de oorzaak begrijpt, begrijp je de juiste behandeling. Ook begrijp je dan waarom eerdere behandelingen niet geholpen hebben.

Je moet het onderbeen en de voet zien als een keten waar een aantal schakels in zitten.

• Fascia plantaris (peesplaat onder de voet)
• Voetbeentjes
• Enkel
• Achillespees
• Kuit
• Onderbeen

De kuit, achillespees en peesplaat zijn hierbij eigenlijk één geheel. Het een loopt namelijk over in het andere.

Voor de verduidelijking: Gastrocnemius is Latijn voor kuitspier en de soleus is de diepe kuitspier.

Bij de ontwikkeling van hielspoor is er een of meerdere schakels die niet lekker lopen, waardoor uiteindelijk de fascia plantaris de dupe is. Doordat de schakels voor de peesplaat niet goed lopen, wordt uiteindelijk de kracht die werkt op de peesplaat vele malen groter dan normaal.

Door de vergrote krachten raakt de fascia plantaris steeds verder overbelast, waardoor er uiteindelijk scheurtjes in de peesplaat ontstaan. De scheurtjes veroorzaken een ontstekingsreactie in de fascia. De ontsteking van de fascia noemen we een fasciïtis.

 

De volgende onderliggende problemen kunnen hielspoor veroorzaken.

Overgewicht

Overgewicht is een van de voornaamste oorzaken van hielspoor. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met obesitas een 5,6% grotere kans hebben op het ontwikkelen van hielspoor.

Al het gewicht dat zich boven de voeten bevindt, vergroot de belasting op de fascia plantaris. Overgewicht vergroot daardoor de kans dat de belasting te groot wordt, waardoor er schade ontstaat.

Lang staan

Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat mensen die veel staan, bijvoorbeeld voor hun werk, een 3,6% grotere kans hebben op het ontwikkelen van hielspoor.

Als je veel staat wordt de belasting op je voeten en dus op de peesplaat onder je voet groter. Ook de duur van de belasting heeft uiteindelijk effect op de totale belasting van het weefsel.

Zo is lang staan met weinig belasting uiteindelijk even schadelijk als kort staan met veel belasting.

Verminderde dorsaalflexie van de enkel

De grootste veroorzaker van hielspoor is echter een verminderde dorsaalflexie van de enkel. Dorsaalflexie is Latijn voor het optrekken van de voet. Uit het eerder genoemde onderzoek blijkt dat mensen die 0^o graden dorsaalflexie halen een 23,3% grotere kans hebben op het ontwikkelen van hielspoor dan mensen die 10⁰ graden halen. Een gezonde enkel haalt normaal gesproken overigens 20⁰ dorsaalflexie.

Er zijn een aantal oorzaken die de dorsaalflexie van de enkel kunnen beperken.

• korte kuitspieren
• korte achillespees
• verminderde bewegelijkheid hielbeen

De bewegelijkheid van het hielbeen (Latijn: calcaneus) wordt dus beïnvloed door de keten kuit, achillespees, enkel en fascia plantaris. Als één van deze vier componenten verkort of stijf is, loop je al het risico om het ontstaan van hielspoor.

Andersom kan ook het geval zijn. Door overbelasting verminderd de bewegelijkheid van de calcaneus, wat een verkorting van de kuitspier, achillespees of peesplaat kan veroorzaken. Op dit moment ontstaat er een vicieuze cirkel. Hierdoor gaat hielspoor bijna nooit zomaar vanzelf over.

Als laatste blijkt uit een onderzoek  dat het hebben van platvoeten een vergroot risico geeft op hielspoor.

Dit is eenvoudig te verklaren doordat bij platvoeten de fascia plantaris meer uitgerekt wordt. Hierdoor wordt er meer getrokken aan de aanhechting van de fascia plantaris, waardoor deze verder overbelast en geïrriteerd raakt.

Nu je weet hoe het wordt veroorzaakt gaan we de meest gebruikte behandelvormen met je bespreken.

Voettherapie voor de beste behandeling.

Het eerste wat je moet doen om je hielspoor pijn te verhelpen is om je hiel rust te geven. Dit kun je doen door zo weinig mogelijk te lopen en door het dragen silicone hielzooltjes. Door het dragen van de zooltjes zal je minder pijn ervaren waardoor de volgende oefeningen beter uit te voeren zijn. Om je hielspoor volledig te kunnen behandelen ga we samen de beste hielspoor bewegingen met je bespreken. Met deze bewegingen beïnvloeden we de belangrijkste oorzakelijke factoren zoals eerder beschreven:

• Platvoet naar binnen rollend
• Beperkte bewegelijkheid van de enkel en het hielbeen.
• Beperkte kracht van de kuit- en voetspieren
• verkorte en stijve kuitspieren
• Verkorte achillespees

Behandeling

De behandeling zal in eerste instantie bestaan uit het herstellen van de drie voetbogen. Dit gaan we doen met mijn basis voettherapie. Wanneer nodig zal ik triggerpoint behandeling toepassen om de achillespees weer in goede conditie en lengte te krijgen. Triggerpoints in soleus(scholspier) veroorzaken verkorting achillispees en uitstralende pijn in de hiel.